Келісімшарттық қаржыландыруды жүзеге асыратын «Нұрбанк» АҚ-ның топ-200-ге кіретін кейбір тапсырыс беруші-компанияларының тізімі:
«ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ, «Қазақстан Темір Жолы» ҰК» АҚ, «Қазатомөнеркәсіп» ҰК» АҚ, ENRC компаниялар тобы, «Теңізшевройл» ЖШС, Карачаганак Петролеум Оперейтинг б.в., «Қазақтелеком» АҚ, «KEGOK» ҰК» АҚ, «АрселорМиттал Темиртау» АҚ, «Қазцинк» АҚ, «Богатырь АкссесКомир» ЖШС, «Митал Стил Темиртау» АҚ, «ҚазАтомПром» НАК» АҚ, «Азық-түлік келісімшарттық корпорациясы» АҚ, «KSP STEEL» ЖШС, «Кастинг» ЖШС, «Гелиос» ЖШС.
Бизнесті және банктерді сенімді қарым-қатынасқа мәжбүр етуші үлкен потенциалы бар кәсіпорынды қаржыландырудың сенімді қаржылық өнімінің маңызы зор. Осы сұрақтар мен келісімшарттық қаржыландырудың дайын өнім өндіруге арналған мүмкіндігі туралы «Нұрбанк» АҚ басқармасының төрағасы Қантар Орынбаевтың сұхбатында.
— Сіздің ойыңызша, отандық бизнестің іскерлік белсенділігі қандай деңгейде?
Біз жыл сайын жаңа компаниялар санының артқанын, салық төлемдерінің артуын және бизнесті дамытуға арналған несие өнімдеріне сұраныстың өсуін байқаймыз. Өндірістік жобалар мен сауда операцияларының өсуі де іскерлік белсенділіктің қалпына келуіне бағытталғанын көрсетеді. Соңғы уақытта, инфрақұрылымдық нысандардың, жолдардың және мектептердің құрылысы бойынша мемлекеттік-жекешелік серіктестік те дами бастады. Мұның барлығы қозғалысты тудырып, біз банктерге бұл қалпына келу тенденциясын қолдау үшін бизнесті не нәрсеге ұсына алатынымызды ойлануға мәжбүр етеді.
— Сіздің банкіңіз жақында келісімшарттық қаржыландыру өнімін іске қосты, бұл өнім кәсіпкерлерді дайын өнім өндіру мен экспорттауға ынталандыру құралы ретінде қаншалықты тиімді болуы мүмкін?
Бұл өнімнің басты ерекшелігі - банк кепілдік базасына назар аудармайды. Келісімшарттық қаржыландыру кезінде біз бірінші кезекте жобаның сәттілігіне қарайтын боламыз, оның әлеуетін және ықтимал тәуекелдерін бағалауға тырысамыз. Егер жоба перспективалы көрініп, күмән тудырмаса, біз клиентке қажетті қаржыландыруды жүзеге асыруға дайынбыз.
Менің ойымша, бұл жерде қамтамасыз етуші жалға алушының іскерлік беделі болып табылады. Мұнда клиентпен көбірек сенім-байланыстырылып құрылған. Бізге біздің жалға алушымыздың, жобаның орындаушысы ретінде, өз міндеттемелерін орындау үшін жеткілікті мамандығы, тәжірибесі бар деп сену керек.
— Келісімшарттық қаржыландырудағы жұмыс істеу шарттары қандай және олар нарықтағы басқа ұсыныстардан қалай ерекшеленеді?
Біздің банктің қабылданған максималды қарыз көлемі келісімшарттың 50% -ынан аспау керек, және абсолютті сомасы 500 млн. теңгеден аспау керек. Егер кепілдіктер түрінде болса, онда максималды кепілдік сомасы келісімшарттың 30%-ынан аспауы керек.
— Яғни, сіз келісімшарттық қаржыландыруға қосымша қызмет ретінде кепілдік те беруді жоспарлайсыз ба?
Иә. Тауарлар мен қызметтер жеткізуге тендерді ұтқан кәсіпкерге аванстық төлемдер бойынша кепілдеме қажет болғанда немесе тапсырыс беруші компанияға міндеттемелерді орындауды кепілдейтін кепілдіктер қажет болғанда біз көмек беруге дайынбыз.
— Келісімшарттық қаржыландыру бойынша жұмыс істейтін басым салалар бар ма?
Салалар бойынша мұндай бөлу жоқ. Біз өзіміз үшін сенімді және орта мерзімді перспективада тұрақты деп есептелетін тапсырыс берушілер тізімін анықтаймыз. Оларға қала құраушы кәсіпорындар, ірі мұнайоператорлар, ұлттық холдингтер және басқалар кіреді, олар біздің әлеуетті клиенттеріміз үшін тартымды болып табылады. Қарыз алушы, яғни келісімшарттардың орындаушысы, банктен алған несие бойынша міндеттемелерді орындаудың ғана емес, сондай-ақ жақсы ірі тапсырыс берушімен жұмыс істеу мүмкіндігінен айрылудан да жауапты екенін түсінеді.
Нарықтағы ұқсас ұсыныстардан біздің ерекшелігіміз, бізде клиенттің шартты қаржыландырумен жұмыс істей алатын компаниялардың өте кең тізімі бар. Болашақта біз бұл тізімді кеңейтуді жоспарлап отырмыз.
— Ресей немесе Беларусь компанияларын бұл тізімге қосу жоспарланған ба? Себебі интеграциялық процестердің арқасында көптеген компаниялар біздің нарыққа келуі мүмкін.
Бұл перспектива. Ірі ойыншылардың саны шектеулі. Қазіргі уақытта біздің сарапшыларымыз ТМД нарығы мен Одақтың және ЕЭП-нің ірі компанияларын зерттеп жатыр. Егер Ресей немесе Беларусьтен ойыншылар келетін болса, келісімшарттық қаржыландыру бұл тек қана ұтуға мүмкіндік береді.
— Бүгінгі таңда осы өнімге деген қызығушылық қаншалықты жоғары?
Бизнесмендермен сөйлесу барысында біз бұл өнімге деген олардың қызығушылығын жиі көреміз. Себебі кепілдіктер қажет болғанда бұл қарыз алушы үшін әрқашан ыңғайлы емес.
— Жалпы, бұл құрал елде қаншалықты дамып келеді?
Өте бастапқы сатыда. Өкінішке орай, біз бұл өнім елімізде дамып келеді деп айта алмаймыз.
— Яғни, банктер тек бизнеске шартты қаржыландыруды пайдалануға үйретіп жатыр ма?
Керісінше, бұл бизнес бізді бар банктік өнімдерге деген қатынасымызды өзгертуге үйретеді.
Екатерина Қорабаева, «РБК Орталық Азия» журналы