Банк өз серіктестерімен ұзақ мерзімді қарым-қатынастарды қалай орнататыны және банктің несиелік өнімдері олардың бизнесін дамытуда қандай басымдық беретіні туралы inbusiness.kz сайтына берген сұхбатында банктің басшысы Гүлнара Мұсатаева айтты.
Қазақстанда жоғары инфляцияның бизнес белсенділігін бәсеңдетуіне қарамастан, банктердің несиелік портфелі өсуде.
Жоғары базалық ставка банктер үшін қаржыландыру құнын көрсетеді. Дегенмен, корпоративтік сегмент пен ШОБ секторына қаржылық қолдау көрсетілмесе, несиелік қаржыға сұраныс төмендемейді. Осы жағдайларда «Нурбанк» АҚ несиелеуге басымдық береді.
Банк клиенттерімен ұзақ мерзімді қарым-қатынастарды қалай орнатады және банктің несиелік өнімдері неге көпірлер орнатуға көмектеседі? Қазіргі кезде корпоративтік секторда несиелік аштық қаншалықты жоғары және неліктен «Нурбанк» өз өнім желісімен ерекше орын алады, inbusiness.kz сайтына банктің басқарма төрайымы Гүлнара Мұсатаева мәлімдеді.
— Қыркүйек айының басында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына жолдауында корпоративтік несиелеудің жеткіліксіздігі мәселесін тағы да атап өтті. Сіздің ойыңызша, бұл мәселе әлі де өзекті болып тұр ма?
— Ағымдағы жылдың қазан айының басында «Нурбанк» корпоративтік несиелік портфелі 175,7 миллиард теңгені құрайды. Несиелік портфельдегі корпоративтік несиелеудің үлесі - 57%. Бұл көрсеткіштер біз үлкен жобалардың қаржыландыруында маманданғанымызды айқын дәлелдейді. Дегенмен, мемлекет басшысының сыны орынсыз емес. Қалыпты жағдайда бөлшек несиелеу екінші деңгейлі банктер үшін (ЕДБ) жеке тұлғалар үшін жоғары ставкалар есебінен пайдасы жоғары болады, бұл маржаның өсуіне мүмкіндік береді. Корпоративтік сектордың клиенттері ұзақ мерзімді әрі арзан қаржыландыруға мұқтаж. Әдетте, инвестициялық жобалар қаржыландыру мерзімін талап етеді, несиелердің көлемі миллиардтаған теңгеге жетеді.
Айта кету керек, Кәсіпкерлікті дамыту қорының «Даму» субсидиялау бағдарламасы орташа несиелік сомасы 5–6 млрд теңге корпоративтік клиентке 3 миллиард теңгемен шектеледі, сондықтан «Даму» субсидиялау бағдарламасы барлығына қолжетімді емес. Сонымен қоса, корпоративтік сектордағы клиенттерді несиелеу үдерісі әрқашан күрделі болып келеді, банк жобаға мұқият зерттеу жүргізуді талап етеді, қаржылық талдау жүргізу, тәуекелдерді бағалау, кейде үшінші тарап сарапшыларын тартуды қажет етеді. Бұған қоса, базалық ставка есебінен ЕДБ үшін қаржыландыру қымбат емес екенін атап өту керек.
— «Нурбанк» бүгінгі күні қандай салаларда ірі жобаларды қаржыландырады?
— Бүгінгі таңда «Нурбанк» аса ірі кәсіпкерлік субъектілерін келесі экономикалық салаларда қаржыландырады: азық-түлік пен сусындар өндіру, құрылыс, байланыс қызметтерін ұсыну, өндіру және өңдеу. Қазіргі уақытта Қазақстанның даму банкімен (ҚДБ) ірі кәсіпкерлік субъектілерін одан әрі қаржыландыру үшін қаржыландыру көздерін қамтамасыз ету бойынша келіссөздер жүргізіліп жатыр.
— «Нурбанк» Қазақстан Даму Банкінің (ҚДБ) қолдауымен жүзеге асырылатын ірі бизнеске қолдау көрсету мақсатындағы қандай мемлекеттік бағдарламалардың қатысушысы?
— 2014 жылдан бастап «Нурбанк» ірі кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыру бағдарламасына қатысады және ҚДБ-дан алынған қаржылар есебінен ірі кәсіпорындарды қаржыландырады. «Нурбанк» қаржыландырған компаниялар «Даму» қорының, АӨК Басқармасының, ауыл шаруашылығы министрлігінің бағдарламаларына субсидия алу мақсатында қатысады.
— Неліктен корпоративтік клиенттер «Нурбанк»-ті таңдайды?
— Бүгінгі таңда «Нурбанк» тұрақты қаржылық институт болып табылады. Біздің негізгі бәсекелестік артықшылығымыз бірегей қатынасты білдіреді. Бұл біз үшін жай әдемі анықтама емес. Біз клиентке ең қолайлы қызмет көрсету стандарттарын ұсынамыз және бірге тиімді несие қызметі үшін оңтайлы жолдарды іздейміз. Біздің басым міндеттеріміз — клиентпен диалог орнату, оның қажеттіліктеріне жауап беру және уақыт талаптарына сәйкестену. Біз тәуекелдерді бағалауға қатысты салмақты, консервативті тәсілді ұстанамыз, сондықтан біз процестерді демпингке жібермейтініміз анық. Біз ұсынған жобаларды қаржыландырамыз және дамытамыз, осылайша еліміз экономикасының дамуына үлес қосамыз. «Нурбанк»-тің назарында — ұзақ мерзімді қарым-қатынастар орнату және клиенттің бизнесін дамыту.
— ШОБ-ты дамытудағы және қолдауын қолдаудағы рөліңізді айтыңызшы. ШОБ секторындағы несиелік портфель құрылымы туралы айтып беріңіз. Осы сегменттегі қай салалар «Нурбанк»-тің жиі несиеленуі объектісі болып табылады?
— Егер ағымдағы қазан айының басында шынайы цифрларды алсақ, біздің банктің ШОБ несиелік портфелі 88,4 миллиард теңге. Қазіргі жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша ШОБ секторына 29% несие портфелінің еншісіне тиесілі, бұл жеткілікті әртараптандырылған. Бірақ оның басым бөлігі қызмет көрсету салалары мен саудадан, ауыл шаруашылығынан, азық-түлік өндіруден, құрылыспен, қоса алғанда, алған несиелердің басым бөлігі инвестициялық мақсаттарға бағытталған. Бізді қуантады, бұл дегеніміз, бізді таңдаған кәсіпкерлер жаңа кәсіпорын бастауды шешіп отыр.
— Сіздің банкіңізде ШОБ несиелендірудің қандай бағдарламалары бар?
— Біздің қазіргі таңда клиенттер үшін ШОБ өнімдік желісі нарық талаптарына толық сәйкес келеді. «Нурбанк» бәсекеге қабілетті пайыздық мөлшерлеме мен шарттармен кең ауқымды өнімдер ұсынады, мұнда әрбір клиент өз бизнесіне ең қолайлы шарттарды таңдауына мүмкіндігі бар. Біз «Даму» қоры арқылы жүзеге асырылатын мемлекеттік бағдарламалар шеңберінде белсенді түрде ШОБ несиелендіреміз. Біз бұл бағдарламаның қатысушылары болу қуанышындамыз және мемлекетке несиелік ресурстарды түпкілікті берілуіне көмектесеміз.
«Бизнес Онай» несиелік өнімін ерекше атап өткім келеді. Несиелеу мақсаты — айналым қаражаттарын толықтыру, инвестициялық мақсаттар және екінші деңгейлі банктерден алынған несиелерді қайта қаржыландыру. Мысалы, инвестициялық мақсатқа осындай несиені 60 айға дейін, ал айналым қаражаттарын толықтыруға 36 айға дейін рәсімдеуге болады.
Айнымалы айналымдары бар жеке кәсіпкерлер мен фермерлік шаруашылықтар үшін «ШОБ Бизнес» әмбебап өнімі қызық болады. Осындай несие айналым қаражаттарын толықтыру, негізгі қаражаттарды сатып алу және қайта құру, инвестициялық мақсаттарға рәсімделеді.
Жақында банк ШОБ клиенттері үшін жаңа өнім ұсынды — 7 млн теңгеге дейін кепілдіксіз несие. Біздің тәжірибеміз көрсеткендей, 7 млн теңгеге дейінгі несиелер шағын бизнес өкілдері арасында ерекше сұранысқа ие. Кепілдігі жоқ несие аясында «Бизнес онай» банктік өнімінің шеңберінде ИП клиенттері уақытша кассалық алшақтықтарды жабу және айналым қаражаттарын қысқа мерзімге толықтыру үшін рәсімдей алады. Негізгі артықшылығы — клиентке қойылатын минималды талаптар, құжаттар пакетін жеңілдету және рәсімдеу мерзімдерін жылдамдату.
— ШОБ қолдау бағыттары қайсысы маңызды? «Нурбанк» жобаларды таңдауда қоғам үшін ең маңызды әрі пайдалы бастамаларға назар аударады деп айтуға бола ма?
— Әйел кәсіпкерлігін, стартаптарды және «жасыл экономика» жобаларын несиелендіру банктің басымдықтары болып табылады. «Нурбанк» сондай-ақ білім беру жобаларына қаржыландыру басымдық береді: жеке мектептер, балабақшалар, білім беру және дамыту орталықтары.
Қазіргі уақытта, «Нурбанк» әйел азаматтары шағын және орта бизнесте белсенді қаржыландыруға тырысатындығыз таналады. Бүгінгі таңда елімізде микро, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің иелері арасында әйелдер 43%-дан астамын құрайды. Әйел кәсіпкерлігінің экономикаға әсерін асыра бағалау қиын. Әйел кәсіпкерлер үшін табысқа жетудің және өз бизнесін дамытудың негізгі құралы несиелендіру болады. Несие жабдық сатып алуға, тауар сатып алуға, не орынды жалға алуға мүмкіндік береді. Бизнесі басталғаны немесе кеңейтілгені маңызды емес — ол өндірісті ұлғайтуға немесе жаңа өнімдерді іске қосуға мүмкіндік береді.
Статистикалық деректер әйелдердің өз міндеттерін ұқыпты орындайтындықтарын және банктермен ұзақ мерзімді серіктесттік қарым-қатынастарды орнатуға мүдделерін көрсетеді. Банкте несие алатын орташа жас 48 жас, ал несие көлемі шамамен 40 млн теңге. Жаңадан бастаған әйел кәсіпкерлердің арасында несие алу мақсаттары болып балабақшалар, сұлулық салондары, жартылай фабрикаттарды өндіру, киім тігу, баспа қызметтері, кулинария және т.б.
Иә, бізде әйел кәсіпкерлер үшін арнайы бағдарламалар әзірге жоқ. Бірақ арнайы кредиттік өнім әзірлеу жағдайында тұр. «Нурбанк»-тың «жасыл» жобаларды несиелендіру бойынша бай тәжірибе бар ғой. Бұл өнім аясында банк клиенті «жасыл экономика» жобаларын жүзеге асыру мен дамыту ісі бойынша табиғи ресурстардың тиімді пайдаланылуын жоғарылату, қоршаған ортаға әсер деңгейін төмендету, энергия тиімділігін арттыру, энергия үнемдеу, климаттың өзгеруінің кері әсерін азайту және оған бейімделу бойынша қаржыландыру ала алады. Біз осыған байланысты әйел кәсіпкерлерін қаржыландыруды дамытуды мақсат тұтатын несиелендіру тақырыбы өнімін жасауды жоспарлап отырмыз.
— Гүльнара Әбаевна, сіз стартаптарды қаржыландыруды атап өттіңіз. «Нурбанк» стартаптарды қаржыландыруды оңай бағына ма?
— Біз бизнесті кеңейту бойынша залогтық құжаттары тиесілі болғанда, үздіксіз операциялық қызметтің 12 айдан кемінде ұзағын орындауын қамтамасыз етіп, қаржыландыруды жүзеге асырамыз, сонымен қатар әрекет етуші ұйымның қайта ұйымдастырылғанға оындай жағдайда басқарамыз, егер тапсырыс беруші жаңа қызмет түрімен айналысуға ниет білдірсе немесе ұйым қаржыландыруға өтініш берген ұйым ұйымдастырылған ұйымдармен аффилирленген болса.
Дереккөз: https://inbusiness.kz/en/news/seo-nurbank-we-bet-on-the-development-of-our-clients-business