Қазақстанда екінші жыл қатарынан банктердің жалпы несиелік портфелі өсіп келеді. Жоғары базалық ставка депозиттер бойынша ставкалардың өсуіне әкеліп, қаржыландыру құнына әсер етті. Алайда бизнес дамып келеді және қарыз қаражаттарына мұқтаж. Осы жағдайда Нұрбанк кредиттік портфельді ұлғайтып, кәсіпкерлерге арналған несиелерге ставка жасауда. Мұнда мемлекет жүзеге асыратын «Даму» қорының бағдарламалары қолдау көрсетеді. Пайыздық ставка субсидиялаудың арқасында бизнес 7-8% (жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі 7,2%-дан бастап, 8,2%-дан бастап) мөлшерінде кредиттер алады. Нұрбанк басшысы Гүлнара Мұсатаева ШОБ-қа арналған банктің несиелік өнімдері және қаржылық ұйымның жаңа жобалары туралы әңгімеледі.
— ШОБ секторындағы несиелік портфелі туралы айтып беріңізші.
— 2022 жылы несиелік портфельдің өсуі 14%-ды құрады. Өсу жаңа ірі клиенттерді қаржыландыруға тарту, қызмет етіп тұрған бизнес-процестерге өзгерістер ендірумен байланысты, бұлар филиалдардың өкілеттігін кеңейтуге және кредиттік өтінімдерді қарастыруды жеделдетуге мүмкіндік берді.
Статистикаға сүйенсек, бүгінгі күнде ШОБ-тың үлесі банктің жалпы несиелік портфелінде 29% құрайды. 2023 жылдың қаңтар-наурыз аралығындағы ШОБ блогына клиенттердің саны 20 279 болды.
ШОБ несиелік портфелінің негізгі бөлігі инвестициялық мақсаттарға арналған займдар. ШОБ бойынша орташа несие сомасы 60 млн теңге. Дегенмен, несиелік портфельді әртараптандыру және микро және шағын бизнес сегментінің үлесін 20 млн теңгеге дейін арттыру біздің мақсатымыз. Осы себепті біз «Даму» қорымен портфельдік субсидиялау және несиелерді кепілдендіру бойынша ынтымақтастықты дамытуды және өтінімдерді онлайн режимде қабылдауды алға тартамыз.
— Сіздің банкіңізде ШОБ несиелеу бойынша қандай бағдарламалар бар екенін айтып беріңізші.
— Қазіргі уақытта ШОБ клиенттері үшін біздің өнім желісі нарық талаптарына толық сәйкес келеді. Нұрбанк клиентке ыңғайлы жағдай таңдауға мүмкіндік беретін кең ауқымды өнімдерді бәсекеге қабілетті мөлшерлемелер мен шарттармен ұсынады.
Әсіресе микро және шағын бизнес үшін қызықты «Бизнес Онай» несиелік өнімін атап өткім келеді. Несиелеу мақсаты — айналым қаражатын толықтыру, инвестициялық мақсаттар және екінші деңгейлі басқа банктерде алынған несиелерді қайта қаржыландыру. Мысалы, инвестициялық мақсаттарға осындай несиені 60 айға дейін, ал айналым қаражатын толықтыруға — 36 айға дейін рәсімдеуге болады. «Бизнес онай» өнімінің кепілді және кепілсіз екі бағыты бар. Кепілді — 20 млн теңгеге дейін «Даму» қорының кепілдігімен, кепілсіз — 7 млн теңгеге дейін.
Айтарлықтай айналымдары бар жеке кәсіпкерлер мен шаруа қожалықтары үшін «ШОБ Бизнес» әмбебап өнімі қызықты болады. Мұндай несиені айналым құралын толықтыруға, негізгі құралдарды сатып алу және қайта құруға, инвестициялық мақсаттарға алуға болады.
— Жақын арада сіз ШОБ үшін кепілсіз несиелеуді іске қосуды жоспарлап жатқандығыңызды білеміз. Бұл өнім және оның артықшылықтары туралы айтып беріңізші? Мұндай займа рәсімдеу қиын ба?
— Банктің «Бизнес онай» өнімі аясында кепілсіз займды уақытша қаржылық қиындықтарды жабу және айналым құралын толықтыру мақсатында шағын және орта бизнеске арналған қолданысқа алу мүмкін. Басты артықшылық — клиентке қойылатын ең төменгі талаптар, құжаттардың жеңілдетілген топтамасы мен рәсімдеудің жылдам мерзімі.
Осы өнімге қатысты қарыз алушыға қойылатын талаптар келесідей. Мысалы, соңғы үш жылдағы оң кредиттік тарих, бланкілік несиелер бойынша қарыз 7 миллион теңгеден аспауы тиіс, қарыз алушының негізгі қызметі бойынша тәжірибесі кемінде 6 ай болуы керек және есеп-шоттар бойынша үзінді көшірмелер мен ЖШС қатысушы/жеке тұлғаның жеке кепілдігін ұсыну керек. Алайда, банк қосымша басқа құжаттарды сұратуы мүмкін.
— Жаңа өнімнің (ШОБ үшін кепілсіз несиелеу) сіздің ШОБ несиелеуге деген көзқарасыңыздағы өзгерістер екенін білдіреді ме?
— Нұрбанк бизнесінің даму стратегиясына сәйкес негізгі аспектілердің бірі — ШОБ үшін несиелеу, сондықтан нарықтағы үрдістерді және клиент тарапынан сұранысты ескере отырып, біз кепілсіз несиелеумен байланысты тәуекелдерді өз мойнымызға алуға дайынбыз.
Алайда, біз ШОБ несиелеуге деген көзқарасымызды түбегейлі өзгерттік деп айтуымыз қиын. Біз мемлекет іске асыратын ішкі бизнесті қолдау бағдарламалары аясында белсенді түрде ШОБ-ты несиелендіріп отырмыз. «Даму» қоры арқылы біз пайыздық мөлшерлемені субсидиялаймыз, клиентіміз оны 7-8% (жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі 7,2%-дан бастап, 8,2%-дан бастап) деңгейіне дейін төмендетеді. Сондай-ақ, «Даму» қоры ШОБ несиелерін оның сомасынан 85% дейін кепілдендіреді. Займ беру көлемі жыл сайын артып келеді: біздің статистикамыз бойынша әрбір екінші жоба «Даму» қоры арқылы мемлекеттік бағдарламалар шеңберінде субсидиялау/кепілдендіру бойынша қаржыландырылады, немесе екі құралды қолданады.
Клиентке барынша жайлы шарттарды ұсынуға тырысамыз және онымен бірлесе отырып несиені ұтымды пайдалану жолдарын қарастырамыз. ШОБ несиелеуге назарын аудару — клиентпен ұзақ мерзімді қарым-қатынастар мен оның бизнесін дамыту үшін маңызды. Барлық кезеңдер шеңберінде клиентпен өзара түсіністікті орнатып, оның қажеттіліктеріне тиісінше жауап бере отырып, икемді жекелеген қызмет көрсету – біздің басты ұстаным. Біз банктар қызметтері нарығындағы бәсекеге қабілетті шарттарды ұсына отырып, клиенттер үшін жеке мәртебелі сервис көрсетуді мақсат еттік.
— ШОБ секторында банк қандай салаларды жиі несиелендіреді? Жаңа салаларға қарай өз назарларыңызды кеңейтуді немесе ауыстыруды жоспарлап отырсыз ба?
— Біздің портфель салалар бойынша әртараптандырылған. Дегенмен, оның көпшілігі қызмет көрсету, сауда, ауыл шаруашылығы, азық-түлік өндіру, құрылыс салаларының займдарымен ұсынылған.
ШОБ несиелік портфеліндегі қарыздардың үлестік қатынасы келесідей таралған: ШОБ сегментіндегі негізгі қызмет салалары (ШОБ несиелік портфеліндегі үлес бойынша): қызмет көрсету саласы— 41.8%, өнеркәсіп — 19,1%, көлік — 15%, сауда — 11,7%, ауыл шаруашылығы — 6,8% құрылыс — 5,2%, басқа салалар — 1,3%.
— Нұрбанктің биылғы жылға арналған ШОБ кредиттеуге қатысты жоспарлары қандай?
— Біздің жоспарымызға сәйкес, биыл ШОБ несиелік портфелінің өсуі 15% -ды құрайды. Біз микро және шағын бизнес сегменттеріне назар аудармақ ниеттеміз. Сондай-ақ, онлайн-кредиттеуді мобильдік қосымшада іске қосуды жоспарлап отырмыз.
Сонымен қатар, біз енсіз тиімді жобалармен жұмыс жасауға бағыт бергені ауытқытамызды жоспарлаған бағытымыздың — ірі келісімшарттарды немесе тендерге қатысу кезінде клиенттер үшін тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік беретін банктік кепілдіктер шығаруды дамытуға бағыт алуға ниеттеміз. Қаржылай тәуекелдермен байланысты қатерлерді азайту үшін кепілдіктер қажет, алдын ала келісімге алдын ала төлем жасау немесе тендерге қатысу үшін қажет болады. Тағы да қасиетті қызметтің қатерін азайтады. Мұндай қызметтің құны несие алу құнынан арзанырақ. Біз осы банктік өнімге қатысты шарттарды жақсарттық және бұл барлық ШОБ өнім желісін одан әрі қызмет көрсету үшін жоғары табысты жаңа клиенттерді тартуға көмектеседі деп үміттенеміз.
Дереккөз: https://dknews.kz