Қазақстан банктерінің салым портфелі жылына 23,2%-ға өсті. Ұлттық банктің соңғы мәліметтеріне сәйкес, 2020 жылдың қыркүйек айының басында салымдарда 17,8 трлн теңге жинақталған болса, 2021 жылдың бірінші қыркүйегінде 21,9 трлн теңге болған. Қазіргі уақытта қаражаттың басым бөлігі жеке тұлғалардың шоттарында шоғырланған – 12,2 трлн теңге – жалпы салым портфелінің 55,6%-ы. Салымдар көлемі бойынша көшбасшы үш қала: Алматы (9,9 трлн теңге), Нұр-Сұлтан (4,2 трлн теңге) және Қарағанды (886,1 млрд теңге). Бұл қалалардың жалпы салым портфеліндегі үлесі 68,6% құрайды. Бұл туралы Kapital.kz іскерлік ақпарат орталығы хабарлайды.
Долларсыздандыру бағыты
Бөлшек салымдарға қарасақ, жыл бұрынғыдай ең танымал болып теңгедегі депозиттер қалды. Ұлттық банктің мәліметтері бойынша, 2021 жылдың қыркүйек айының басында ұлттық валютадағы салымдардың үлесі бөлшек портфелінің 64,9%-ына жеткен, былтыр бұл көрсеткіш 59%-дан аспаған.
Бөлшек салымдардың құрылымында мерзімді салымдар 83,7% басым, кейінгісі талап етілгенге дейінгі – 16,1%, шартты – 0,2%. Мерзімді салымдардың танымалдылығы айқын, олар әдетте басқа депозиттерге қарағанда жоғары табыстылыққа ие. Ұлттық банктің мәліметтеріне сүйенсек, 2021 жылдың қаңтар-тамыз айларында теңгедегі мерзімді салымдардың орташа мөлшерлемесі 8,8%-дан аспаған, шартты салымдар бойынша – 3,3%.
Жинау 5 000 теңгеден бастауға болады
Қазақстанда мұндай салымдарды көптеген қаржы институттарында ашуға болады. Бір банкті қарастырып көрейік, ол жеке тұлғаларға арналған салымдарға тиімді жағдайлар ұсынады. Оның салымдар бойынша мөлшерлемелері нарықтық орташа деңгейден жоғары.
Мысалы, Нұрбанк бірнеше мақсатқа бағытталған депозит түрлерін ұсынады. Демалысқа, жөндеуге, тұрмыстық техника сатып алуға жинақ қажет болса, «Нұр Алтын Жинақтауыш» депозиті сәйкес келеді. Ең төменгі салым сомасы 5 мың теңге болады. Шотқа теңгеде де, доллармен де қаражат орналастыруға болады. Бұл депозиттен қаражатты тек мерзімінің соңында алуға болады. Мұндай опциямен және ай сайынғы капитализация арқылы бұл салымда үлкен сома жинауға болады. Депозит бір жылдан үш жылға дейін ашылады. Теңгедегі жылдық салымның ең жоғары табыстылығы 12,6%, жылдық тиімді сыйақы ставкасы (ЖТСМ) 13,4%-ке дейін жетеді.
Салымнан қаражатты тек мерзімнің соңында емес, кез келген уақытта алғысы келетін салымшылар үшін, «Нұр Алтын Оптималды» депозиті сәйкес келеді. Бұл салымды ашу үшін азғана сома: бар болғаны 5 мың теңге, 25 доллар немесе 25 евро қажет болады. Мұндай депозитті кез келген уақытта толықтыруға болады. Осы салым бойынша теңгедегі табыстылық 8,65%-ға (ЖТСМ 9%-ке дейін) жетеді, егер оны 6 айға немесе 1-2 жылға ашсаңыз.
Қарыз алу немесе бюджеттерін айтарлықтай үнемдеу қажеттілігі тумаңыз деп, жоғары білімге жинақтау баламалы мүмкіндік болып табылады. Нұрбанкте теңгеде «AQYL» салымын ашу жеткілікті. Банк тағайындаған марапаттан басқа, жыл сайын мемлекет салымға өзі мөлшерлеме берген 5% немесе 7% сыйақы қосады. Салымды ашу үшін бар болғаны 3 ЕКЖ қажет, бұл қазір 8 751 теңге.
Банктің салымдарына жоғары сұранысты көрсететін цифрлар. «Біздің банктің депозиттік портфелі жылына 48%-ға өсті. Мұндай динамикаға ең алдымен біздің салымдар бойынша ұсынған ставка әсер етті. Біздің салымдар бойынша ставкалар қаржы нарығындағы ең тартымдыларының бірі. Қазіргі уақытта банктің депозиттеріне сенім артатын 28 мыңнан астам салымшы бар. Олардың көпшілігі біздің клиенттерімізге шамамен 30 жыл болды, бұл біздің тұрақтылығымызды және клиенттердің сенімін көрсетеді», - Нұрбанктің басқарушы директоры Айдын Есмолдин атап өтті.
Корпоративтік салымдар бойынша мөлшерлеме 11%-ға дейін жетеді
Ұлттық банктің мәліметтері бойынша, корпоративтік салымдар көлемі жылына 23,4%-ға өсті. 2020 жылдың қыркүйек айының басында компаниялар салымдарға 7,8 трлн теңге орналастырған болса, 2021 жылдың сол күнінде 9,7 трлн теңге болған. Қазіргі уақытта заңды тұлғалардың салымдарының көлемі бойынша үштікке Алматы, Нұр-Сұлтан және Атырау кіреді.
Ұлттық банктің мәліметтеріне сүйенсек, заңды тұлғалар үшін мерзімді теңгедегі салымдардың орташа ставкасы 7,2%.
Нұрбанкте мұндай салымдардың табыстылығы нарықтың орташа деңгейінен жоғары. Мысалы, «Оптималды» депозитінің теңгеде ашылған салымдық мөлшерлемесі 9%-ке дейін (ЖТСМ 9,4%-ке дейін) жетеді. Мұндай жоғары табыстылыққа 100 млн теңгені 18 ай немесе 2 жылға орналастыру арқылы қол жеткізуге болады. Ал минималды салым сомасы 30 млн теңге, 150 мың доллар немесе 150 мың евроны құрайды. Бұл өнімнің шарттары икемді, салымнан қаражатты алуға және оны толықтыруға болады.
Кейде компаниялар өз бизнесін кеңейту немесе жобаларды жүзеге асыру үшін инвесторлар тарта алмайды. Сондықтан капитал жинақтарын қалыптастыру үшін, депозитке тұрақты салымдар салу арқылы да мүмкін болады. Жоғары табыстылыққа қол жеткізу үшін «Классикалық» депозиті Нұрбанктен сәйкес келеді, оның жылдық тиімді ставкасы нарықтағы ең жоғары - 11%. Оны теңгеде 15-18 айдан бастап ашып, оған 100 млн теңге орналастыру арқылы алуға болады. Толықтыру және қаражатты алу қарастырылмаған. Сондай-ақ банкте корпоративтік клиенттердің капиталын сақтау үшін «Нур-Комфорт», «Инвестициялық», «Жер қойнауын пайдаланушының қоры», «Жарғылық капитал» сияқты депозиттер бар.
Сондықтан, салымды ашу алдында капиталды немесе жинақтарды сақтау және арттыру мақсаттарымен танысу маңызды. «Біздің банк бұрынғысынша клиенттерімізге мүмкін болатын ең тиімді жағдайларды ұсынуға тырысады», - деп Нұрбанкте атап өтті.