Банкир Нұрбанк немен айналысатынын, Қазақстанда неліктен ағымдағы шоттағы қалдықтарға бонустар жойылғанын және финтех дәстүрлі банктерді нарықтан ығыстыра алатын-алмайтынын айтып берді
Жыл қорытындыларынан бастайық. Осы жыл банк және бүкіл банктік жүйе үшін қандай болды?
- Нұрбанк үшін ең маңызды оқиға - біздің қаржылық тұрақтылық көрсеткіштеріміз. Жазда S&P рейтинг агенттігі банктің халықаралық рейтингін B-/B деңгейінде растады және жергілікті «kzB+»-тен «kzBB-»-ке көтерді. Үш жыл бойы біз Нұрбанктің қаржылық жағдайын нығайтып, ликвидті активтер түрінде «қауіпсіздік жастығын» құрдық (қазір ол 76 млрд теңгені құрайды), өз капиталымызды 65 млрд теңгеге жеткердік, жеке тұлғалардың депозиттік портфелін арттырдық және 2019 жылға сенімді түрде қараймыз.
Банк секторы туралы айтар болсақ, бізде банктік жүйеге деген сенім дағдарысы бар. Өте көп тұрақсыздық: курс, ол өте өзгермелі, банктердің жағдайы жақсырақ болар еді... Нарық қайта бөлінуінің соңғы кезеңіне кіріп отыр. Менің ойымша, 2020 жылға қарай біздің банктік жүйе тұрақтанатын болады.
Жағдение дегі тақырабы жаңыархия дегенде ресмеге орнысына керісінше боп күшеистыя. Сіздің ойыңызша қаншалықты дұрыс және банк секторы өте қатаң реттелген, шынымен нарықтық механизмдер азайған жоқ па? Мені бұл салада банктердің жалпы санын азайтуға бағытталған саясат қалыптасып жатыр деген сезімде жүрмін...
- Мұндай саясат жоқ, реттеуші онсыз да әр банкті мұқият біледі. Бұл - өміршеңдік мәселесі – қазір ең мықты аман қалуы үшін атмосфера құрылды. 2008 жыл, банктік секторы "қатаң реттелген" елдердің экономикалары дағдарыстан азырақ шығынмен өтті. Қорғаныштың бірінші деңгейі – коммерциялық банктерді инвестициялық банктерден бөліп алу, Америкада 2008 жылға дейін бұл болмаған. ЕО-ның немесе Канаданың бірқатары бұл шектеуі бар болған, 2008 жылды жақсы өткізді.
Тұрғындар долларлық депозиттер бойынша ставкалардың 1%-ға түсіп кеткенін ескере отырып, қазір кідірмей ақша салады деп ойламаймын. Сіздерге ақша қайдан түсуде?
- Қазіргі кезде Нұрбанктің негізгі қаржыландыру көзі - депозиттер, содан кейін инвестициялық портфель. Біздің портфельде 55% - жеке тұлғалар. Адамдар өз ақшасымен дауыс береді, банкті таңдайды. Мысалға келтірейін: біз биыл 10,5 млрд теңге өсімді жоспарладық, ал біз 52 млрд теңге өстік. Жыл әлі аяқталмаған, бірақ біз 500%-ға өстік. Біздің капитал бүгін 65 млрд теңге, ұлттық банктың нормативтік талаптарынан екі есе жоғары. Біз барлық пруденциялық нормативтерге сәйкес келеміз.
Қазақстанда 1 қаңтардан бастап ағымдағы шоттардағы ақшаларға бонустардың жоқ болатыны сіздерге әсер ете ме?
- Олар ағымдағы шоттардан депозиттерге ауысатын қаражат. Мұнда қарапайым логика бар, мен онымен келісемін. Ағымдағы шоттардағы ақшаларға есептелген пайыздар КФГД талаптарынан жоғары болуы мүмкін, ал шарттардың талаптары біржақты тәртіппен өзгертілуі мүмкін. Тұтынушы толық қорғалмаған. Барлығына бірдей ойын ережелері орнатылды.
Қазір сіздер не нәрсеге пайда табасыздар?
- Пайыздық кірістер, комиссиондық кірістер және инвестициялық портфель. Банкирлер - бұл бизнесті адамдар емес. Біз - делдалдар. Біз бір бөлігінен адамдарға ақша алып, оны басқа бөлігіне береміз. Негізгі үлес – бұл пайыздық кіріс, сатып алатын және сататын нәрселеріміздің арасындағы айырмашылық. Батыстағы банктердің көп жүк айналымы - брокерлік кеңес беру және комиссиондық шығындар. Онда оларда арзан ақша бар, жалпы маржа минималды.
Банк секторының қандай жаңа технологиялары келуде? Ақша алу оңайырақ болды, финтех банктерді нарықтан ығыстыра ала ма?
- Бәлкім, өте ұзақ мерзімде болса, әрине, егер бұл мүлдем орын алса. Иә, Google және Apple сияқты корпорациялар және басқа да қаржылық емес ұйымдар біздің нарыққа кіруде. Тіпті ұялы операторлар қаржылық құралдар ұсына бастайды. Бұл жақсы. Соңында тұтынушы ұтады. Бірақ менің ойымша, жақын жүз жылда банктер өзінің классикалық сұлбасында өмір сүреді. Финтех бізден бизнестің бір бөлігін алып кететін шығар. Не істеу керек? Бұл эволюция.
Әңгімелесудің толық нұсқасын «Бизнес FM» радиосынан тыңдауға және жобаның Facebook бетінен көруге болады.