БВУ-дың депозиттік портфелі қарқын алуда. Мысалы, Ұлттық банктің соңғы деректеріне сәйкес, 2024 жылдың қаңтар-тамыз айларында банктер 68,6 трлн теңге корпоративтік депозиттер тартты. Бұл 2023 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 53%-ға артық. Мұндай салымдарды таңдаудағы негізгі факторлардың бірі – кірістілік және әр клиентке жеке көзқарас. Депозиттер нарығында тағы қандай трендтер байқалады, Нұрбанк қандай шарттар ұсынады - осы туралы Kapital.kz іскерлік ақпарат орталығы сайтына берген сұхбатында банк басқармасының төрағасы Гүлнара Мусатаева айтып берді.
- Депозиттер нарығындағы негізгі трендтер туралы айтыңызшы...
- Ұлттық банктің деректеріне сәйкес, 1 қыркүйектегі жағдай бойынша депозиттік портфель көлемі ағымдағы шоттар қоса алғанда 32,9 трлн теңгеден асты. Бұл көрсеткіш жыл ішінде 19,8%-ға, ал жыл басынан бері 8,9%-ға өсті. Нұрбанкте де оң тренд байқалады. Бізде жыл басынан бері салымдар көлемі 9,8%-ға, корпоративтік клиенттердің депозиттері мен шоттары бойынша 32,4%-ға өсті.
- Сіздің банкіңізде корпоративтік салымшылардың депозиттері мен шоттарының өсуі неден байланысты?
- Бұл динамика бірнеше факторлармен байланысты. Ресми статистикаға сәйкес, 2024 жылдың екінші тоқсанында іскерлік белсенділік индексі өсті, халықтың кірісі біртіндеп өсті. Ұлттық статистика бюросының жедел деректеріне сәйкес, бірінші жартыжылдықта жалпы ішкі өнімнің нақты өсуі нақты көріністе 3,3%-ды құрады. Тауарлар өндірісінде де, қызмет көрсету секторында да динамиканың жақсаруы байқалады. Осылайша, депозиттік базаның ұлғаюы экономиканың жалпы жағдайын көрсетуі мүмкін. Өйткені, экономикалық өсу кезінде компаниялар көбірек пайда әкеліп, депозиттерді банкте көбейтеді.
Корпоративтік клиенттердің депозиттері мен шоттарының өсуі біздің клиенттердің сенімін растайды. Нұрбанк 32 жылдан астам уақыт бойы сенімді қаржы серіктесі болып табылады, жеке қызмет көрсетіп, бос қаражаттарды орналастырудың икемді шарттарын ұсынады. Қаржы институтының сенімділігі халықаралық агенттіктердің «B-/B» деңгейінде оң болжаммен берген рейтингтерімен расталады.
- Нарықта қандай салымдар ең жоғары сұранысқа ие?
- Қазір бөлшек нарықта қазақстандықтарға үш түрлі депозит қолжетімді: шартты, мерзімді және жинақтық. Оларда ішінара немесе толық мерзімінен бұрын шешу, толықтыру мүмкіндіктері мен кірістілік деңгейінде айырмашылықтар бар. Әрбір түрі белгілі бір мақсатқа арналған: уақытша қаражат сақтау немесе кірісті арттыру. Өз мақсаттарына орай, салымшылар ең қолайлы депозит өнімін таңдай алады. Мысалы, жинақтық салымдар ең жоғары мөлшерлемелерге ие.
Банктер үшін жинақтық салымдар тұрақты қаржыландырудың негізі болып табылады. Мұндай салымдар бөлшек депозиттер нарығының ең перспективалы және тез өсіп келе жатқан сегменті болып табылады. Статистикаға сәйкес, 2023 жылдың ортасынан бастап салымшылар жинақтық салымдарға көбірек қызығушылық танытады. Мысалы, біз бөлшек клиенттерге үш ай ішінде қаражат сақтау жағдайында жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі (ЖТСМ) 17,5%-ға дейін «Нұр Алтын Жинақ» депозитінде бос қаражатты орналастыруды ұсынамыз.
Жинақтықтан басқа, біз бөлшек клиенттерге «Нұр Алтын Оптималды» депозитін ашуды ұсынамыз. Бұл толықтыру және алынбайтын қалдық шегінде ішінара алу үшін арналған әмбебап депозит. Өнімнің негізгі артықшылығы – икемділік және онлайн басқару мүмкіндігі.
- Ал корпоративтік депозиттер туралы айтсақ...
- Олардың ішінде біздің банкте «ыңғайлы» және «оптималды» мерзімді салымдар көбірек сұранысқа ие. Олардың үлесі корпоративтік клиенттердің депозиттік портфелінің жалпы көлемінің 70%-дан астамын құрайды. Бұл депозиттерден кез келген уақытта қаражаттың бір бөлігін ішінара алуға және толықтыруға болады. Мұндай депозиттерді бір және одан да көп жылға ашуға болады.
- Депозиттерге сұраныс соңғы 2-3 жылда тек өсуде...
- Иә, бұл қаржы өнімі сұранысқа ие, соның ішінде заңды тұлғалар арасында. Ең алдымен, депозиттер қаржы нарықтарының құбылмалылығы жағдайында тәуекел мен кірістіліктің оңтайлы арақатынасын қамтамасыз етеді. Сондай-ақ, депозиттер минималды тәуекел деңгейінде кепілдендірілген кіріс береді. Бұл айналым капиталын сақтап, көбейтуді көздейтін компаниялар үшін аса маңызды.
Депозиттердің тартымдылық факторы ретінде олардың ұзақ мерзімді серіктестік қатынастарды орнықтыруда және дамытуда атқаратын рөлі де бар. Нұрбанкке ірі көлемде қаражаттарды депозиттерге орналастыру басқа банктік өнімдер мен қызметтер бойынша жеке шарттарды қамтамасыз ете отырып, несие беру, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету немесе валюталық операциялар сияқты қызметтерді қамтуы мүмкін.
- Келесі жылы депозит нарығында қандай трендтерді байқауға болады?
- Менің ойымша, депозит нарығында өзгерістердің негізгі драйвері болып Ұлттық банктің монетарлық саясаты болады. Атап айтқанда, базалық мөлшерлеме динамикасы. Ағымдағы экономикалық жағдайлар мен инфляциялық күтулерді ескере отырып, ақшалай-кредиттік саясаттың қалыпты-қатаң сақталуы күтіледі. Бұл жыл аяғына дейін базалық ставканың тұрақталуына немесе жеңіл азаюына алып келуі мүмкін. Осы тұрғыда, депозиттер бойынша пайыздық мөлшерлемелердің біртіндеп төмендеуін болжауға болады. БВУ реттеушінің «сигналдарына» сәйкес өздерінің пайыздық саясатын түзетуге мәжбүр болады - бұл барлық салымдардың кірістілігіне әсер етеді.