Шағын және орта бизнес – экономиканың маңызды секторлары. ШОБ қолдау мен дамытуда негізгі қаржылық құрал әлі де несиелеу өнімдері болып қала береді. Қазақстан кәсіпкерлеріне қолжетімді тиімді бағдарламалар туралы Нурбанк хабарлады.
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросының деректері бойынша, 2021 жылдың 1 қыркүйегіне қатысты ШОБ (шағын және орта кәсіпкерлік) субъектілерінің саны өткен жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда 3,8%-ға өсті. ШОБ субъектілерінің жалпы санының ішінде жеке кәсіпкерлердің үлесі 62,8%, шағын кәсіпорындардың заңды тұлғалары – 21,1%, шаруа немесе фермерлік қожалықтар – 15,9%, орта кәсіпорындардың заңды тұлғалары – 0,2% құрады.
COVID-19 тұрақсыз эпидемиологиялық жағдайына байланысты шектеулер жалғасқан жағдайда, ШОБ-ті (шағын және орта бизнесті) мемлекет пен банктердің тарапынан қолдау аса маңызды мәселе болып табылады. Мысалы, несиелер бойынша төлемдерді кейінге қалдыру мүмкіндігі. Дегенмен, негізгі қаржылық құралдар екінші деңгейдегі банктер ұсынатын несиелеу өнімдері болып қала береді. Мәселен, Нурбанктің бағдарламаларын пайдалана отырып, заңды тұлғалар бизнес ашуға және кеңейтуге қаржы ала алады.
«Біз әрдайым клиенттерге бет бұрып, ШОБ сегменті үшін тиімді шарттармен өнімдер ұсынамыз, – деп айтып берді Шағын және орта бизнес департаментінің директоры Дина Салданова. – Мұндай бағдарламалардың бірі – «ШОБ авто», заңды тұлғаларға кез келген көлік түрін, жеңіл және жүк көліктерін, сондай-ақ, шаруа қожалықтарына және жол-құрылыс жұмыстарына арналған арнайы техниканы сатып алуға арналған несиелер. Кез келген ұйымға өзінің көлігі маңызды, әсіресе ауыл шаруашылығында. Егер арнайы техника туралы айтатын болсақ, осы өнімде нақты талаптар көзделген. Бұл техника мақсаты, жұмыс ерекшеліктері, мөлшерлері және т.б. Ал стандартты өнімдерде автокөлік «коммерциялық көлік» санатына жатады. Нурбанктің «ШОБ мүлік» бағдарламасы бойынша заңды тұлғаларға, жеке кәсіпкерлерге, шаруа қожалықтарына бизнеске арналған мүлік сатып алуға несие қолжетімді».
ШОБ-ті қолдаудың ағымдағы шаралары кейде барлық кәсіпкерлер санатына қаржылық қолдау көрсетуге жеткіліксіз болуы мүмкін. Банктер балансындағы проблемалық несиелердің жоғары деңгейде сақталуы соңғы жылдары несие беру белсенділігін тежеуші негізгі проблемалардың бірі болып отыр. Нурбанк алдында мерзімі өткен қарызы бар қарыз алушылар үшін жабдықталған және кепілсіз несиелер бойынша қарыздық ауыртпалықты заемшыларға қолайлы шарттармен төмендетуге мүмкіндік беретін бірнеше акциялар жұмыс істейді. Мысалы, Нурбанкте негізгі қарыз бойынша мерзімі өткен қарызы бар заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер несие құрылымдау туралы өтініш бере алады. Акция аясында негізгі қарыз төлемінің кешігіуі, жеке өтеу кестесі, займ мерзімін ұзарту, сыйақы мөлшерлемесін төмендету, несиенің толық немесе жартылай өтелуі жағдайында айыппұл санкцияларының/өсімпұлдың толық немесе жартылай жойылуы қарастырылған. Әрбір қарыз алушыға оның қаржылық жағдайына байланысты жеке тәсіл қолданылады.
Бірінші кредиттік бюроның аналитикалық орталығының ресми деректері бойынша, шағын бизнес несиелері біраз азайған кезде, IP-дің (жеке кәсіпкерлердің) бөлшек несиелері айтарлықтай өсуі басталды, мұнда IP жеке тұлға ретінде несие сұрап алады. Және осы сегментте өсудің елеулі үлесін екінші деңгейдегі банктер қамтамасыз етті. Олардың портфельдегі үлесі шамамен 70% құрайды. «Біз әмбебап банк ретінде өзімізді орналастырамыз. Яғни біздің несие портфеліміз әртүрлі: біз бірдей дәрежеде ШОБ-ті, жеке тұлғаларды және корпоративтік бизнесті несиелейміз. Сонымен қатар, біз ШОБ өнімдерін белсенді дамытып, бизнесті жеңілдетілген несиелеу бойынша мемлекеттік бағдарламаларға қатысамыз, – деп түсіндірді Дина Салданова. – Бүгінгі таңда «Нурбанк» жеңілдетілген кәсіпкерлік несиелеу бағдарламасы бойынша қаржы алуға болады, сондай-ақ, «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ мемлекеттік бизнес қолдау және даму «Бизнес Жол картасы – 2025» бағдарламасы шеңберінде субсидиялар мен кепілдіктер де алуға болады, оның ішінде «Қарапайым заттар экономикасы» – басым жобаларды қаржыландыру механизмі. Біз осы бағдарламаларға қатысуды жалғастырамыз және несиелеу ауқымын ұлғайтуға ниеттіміз».
Соңғы жылдары мемлекеттен кәсіпкерлердің субсидиялау және кепілдік беру құралдарына қол жеткізуін жеңілдету шаралары белсенді түрде қолданылып келеді. «Даму» қоры қаржы операторы ретінде екінші деңгейдегі банктермен ынтымақтастық арқылы ШОБ-ті мемлекеттік қолдау тиімділігін тұрақты түрде арттыруға ұмтылады. «Бизнес Жол картасы – 2025» мемлекеттік бизнес қолдау және даму бағдарламасы субсидиялау және қаржылық лизинг шарттары бойынша сыйақы мөлшерлемесінің бөлігін субсидиялау және несиелерге кепілдік беру арқылы мемлекеттік қолдау құралдарын жүзеге асырады. Нурбанк «Бизнес Жол картасы – 2025» бағдарламасы бойынша сыйақы мөлшерлемелері субсидиялау шарттары мына бағыттар бойынша қолданылады: шағын, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілерін қолдау; индустриалды-инновациялық қызметке қатысушы жеке кәсіпкерлер/субъектілерді салалық қолдау. Бір соңғы қарыз алушы үшін лимит бірінші бағыт бойынша 20 миллион теңгеден аспайды (айналым қаражатын толықтыру лимитін қосқанда 5 миллион теңге); екінші бағыт бойынша бір қарыз алушыға 7 миллиард теңгеден аспайды, бұл ретте жоба шеңберінде берілуге тиіс банктік несие сомасы 1 миллиард теңгеден аспауы тиіс. Бірінші бағыт бойынша инвестициялар бойынша субсидия мерзімі 3 жылды, ал айналым қаражатын толықтыру үшін 2 жылды құрайды; екінші бағыт бойынша инвестициялар бойынша 5 жылға дейін, ал айналым қаражатын толықтыру үшін 3 жылға дейін.
Сонымен қатар, Нурбанкте шағын және орта бизнес клиенттері үшін кепілдіктер ресімдеуге болады. Жылдың алғашқы 8 айының деректері бойынша ең танымалдары бланктік тендерлік кепілдіктер және міндеттемелерді орындау кепілдіктері. ШОБ-ті дамыту: Нурбанк тиімді несиелеу өнімдерін ұсынады "Бұл бланктік тендерлік кепілдіктер конкурстарға немесе тендерлерге қатысу үшін берілетінін, ал олардың жылдам мерзімде берілетінін ескерсек, бұл клиенттер үшін өте тиімді екенін түсіндіреді. Міндеттемелерді орындау кепілдіктері қысқа мерзімге беріледі, салық немесе айыппұл төлеу үшін және Кеден немесе ҚР қазынасына кедендік төлемдер үшін. Көрсетілген өнімдер тұтынушылардың талап етілген, маусымдық жобалардан айырмашылығы, тендерлік кепілдіктер, сондықтан осы өнімге қажеттілік белгілі бір уақытта пайда болады», – деп түсіндірді собеседник.
Несие беру көлемінде де оң динамика байқалады. 2021 жылдың алғашқы 8 айында 2019 жылмен салыстырғанда 26,50% өскен, ал 2020 жылмен салыстырғанда 27,80% өсті. «Несие алу үшін клиенттер Нурбанкке жүгінуі керек, кредиттік менеджерден кеңес алып, несиеге өтініш беруі керек. Сондай-ақ, өтінішті банк сайтында қалдыруға болады немесе байланыс телефондары арқылы хабарласуға болады. Клиент барлық құжат пакетін анализ жасау және кепілдік қамтамасыз етуді қабылдау үшін ұсынғаннан кейін өтінішті қарастыру және оны мақұлдау рәсімдері жүргізіледі. Сонымен қатар, әрбір несиеге өтініш клиенттің жағдайына қарай жеке қаралады және пилоттық жоба шеңберінде қысқа мерзімде қарастырылуы мүмкін", – деп хабарлады ШОБ департаментінің басқарушы директоры Дина Салданова.
Дереккөз: https://inbusiness.kz/ru/news/razvitie-msb-nurbank-realizuet-vygodnye-produkty-
